Quân đội Việt Nam chuyển giao quyền lực trước Đại hội 14

Việc bổ nhiệm hai Trung tướng Thái Đại Ngọc và Nguyễn Quang Ngọc giữ chức Phó Tổng tham mưu trưởng quân đội nằm trong bối cảnh chuyển giao lãnh đạo trước đại hội của quân đội và của Đảng Cộng sản trong vòng một năm tới, theo Giáo sư Carl Thayer, nhà quan sát chính trị Việt Nam ở Australia.

Từ Đại học UNSW Canberra, Giáo sư Carl Thayer bình luận qua email với RFA về quyết định bổ nhiệm được Thủ tướng Phạm Minh Chính ký hôm 6/1:

“Việc thăng chức gần đây của Trung tướng Thái Đại Ngọc và Nguyễn Quang Ngọc lên chức Phó Tổng tham mưu trưởng đánh dấu sự khởi đầu của quá trình chuyển giao lãnh đạo trong quân đội trước Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ 12 sẽ được tổ chức vào cuối năm nay.

“Đại hội này sẽ bầu đại biểu tham dự Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 14 của Đảng Cộng sản Việt Nam vào đầu năm 2026.”

Trong số hai người vừa được thăng chức, Trung tướng Thái Đại Ngọc (1966) đứng đầu Quân khu 5, còn Trung tướng Nguyễn Quang Ngọc (1968) phụ trách Quân khu 3, những khu vực trọng yếu của đất nước. Ngoài hai ông mới được bổ nhiệm, Bộ Tổng tham mưu có năm Phó Tổng tham mưu trưởng là Thượng tướng Huỳnh Chiến Thắng (1965), Thượng tướng Phùng Sỹ Tấn (1966), Thượng tướng Nguyễn Văn Nghĩa (1964), Trung tướng Nguyễn Trọng Bình (1965), và Trung tướng Phạm Trường Sơn (1967).

Thượng tướng Nguyễn Văn Nghĩa và Trung tướng Nguyễn Trọng Bình, và có thể cả Thượng tướng Huỳnh Chiến Thắng sẽ nghỉ hưu trong năm nay vì hết tuổi phục vụ quân đội. Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam quy định về độ tuổi phục vụ tại ngũ của sỹ quan cấp tướng là 60.

Theo Giáo sư Carl Thayer, trong Đại hội Đảng tới đây, Bộ trưởng Quốc phòng Đại tướng Phan Văn Giang sẽ đến tuổi 65 và không thể tại vị. Do vậy, Tổng Tham mưu trưởng Đại tướng Nguyễn Tân Cương (sinh năm 1966) có cơ hội thay thế, và một trong những Phó tổng tham mưu trưởng, bao gồm cả hai ông mới được bổ nhiệm, sẽ kế nhiệm tướng Cương.

Chân dung hai tướng mới được bổ nhiệm

Trung tướng Thái Đại Ngọc, quê Đà Nẵng, từ tháng 10/2020 là Tư lệnh Quân khu 5 có nhiệm vụ bảo vệ khu vực Nam Trung Bộ gồm 11 tỉnh, thành phố từ đèo Hải Vân đến cực nam tỉnh Ninh Thuận, bao gồm cả khu vực Tây Nguyên vốn được coi là nóc nhà của Đông Dương. Ông được thăng hàm thiếu tướng năm 2016 và trung tướng năm 2020.

Trong khi đó, Trung tướng Nguyễn Quang Ngọc, sinh năm 1968 tại Nam Định, từ tháng 9/2020 là Tư lệnh Quân khu 3 bảo vệ khu vực đồng bằng sông Hồng gồm chín tỉnh, thành phố có khoảng 133 km đường biên giới giáp với Trung Quốc và có các cảng lớn là đầu mối giao thông quan trọng trong nước và quốc tế như Cảng Hải Phòng, Cái Lân, Hòn Gai, Cẩm Phả, Cửa Ông (Quảng Ninh) và Cảng Diêm Điền (Thái Bình).

Cả hai ông là uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương từ Đại hội 13 năm 2021, và hiện đều là uỷ viên Đảng uỷ Quân sự trung ương- cơ quan đảng cao nhất lãnh đạo quân đội về mặt chính trị.

Tuổi dưới 60

Giáo sư Carl Thayer cho biết Trung tướng Thái Đại Ngọc đã từng phục vụ tại Campuchia với Sư đoàn 330 vào cuối những năm 1980. Khi trở về Việt Nam, ông tốt nghiệp trường sĩ quan và thăng tiến lên chức Tư lệnh Sư đoàn Bộ binh 2 vào năm 2012. Năm 2016, ông được bổ nhiệm làm Phó Tư lệnh Quân khu 5. Bốn năm sau, ông được thăng chức Tư lệnh Quân khu 5.

Vị chuyên gia về chính trị Việt Nam nói Nguyễn Quang Ngọc thăng tiến lên chức Tư lệnh Sư đoàn 395 tại Quân khu 3 vào năm 2013. Sự nghiệp của ông có bước ngoặt vào năm 2015 khi ông được bổ nhiệm làm Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Nam Định.

Năm 2016, ông trở thành đại biểu Quốc hội, phục vụ trong Ủy ban Quốc phòng và An ninh. Cùng năm đó, ông được bổ nhiệm làm Phó Tư lệnh Quân khu 3, và năm 2019, ông kiêm nhiệm chức vụ Tham mưu trưởng Quân khu 3. Từ năm 2020, ông được thăng chức Tư lệnh Quân khu 3.

Quân đội và công an là hai lực lượng vũ trang bảo vệ chế độ, do vậy cả hai có nhiều tướng là uỷ viên Ban Chấp hành trung ương, cơ quan cao nhất lãnh đạo đảng. Tại Đại hội Đảng toàn quốc năm 2021, có 23 tướng quân đội và 6 tướng công an được bầu vào Ban Chấp hành trung ương. Tuy nhiên, bên công an lại nhỉnh hơn quân đội nhiều về sự hiện diện ở cấp cao nhất. Bộ Chính trị hiện nay có 15 thành viên nhưng có tới sáu người đang hoặc từng là công an bao gồm cả Tổng Bí thư Tô Lâm và Thủ tướng Phạm Minh Chính trong khi phe quân đội chỉ có ba, gồm Chủ tịch nước Lương Cường, Bộ trưởng quốc phòng Phan Văn Giang, và Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Nguyễn Trọng Nghĩa.

Hai ông Thái Đại Ngọc và Nguyễn Quang Ngọc đều dưới 60 tuổi và có cơ hội cao để được bầu lại vào Ban Chấp hành trung ương trong nhiệm kỳ tới.

Việc bổ nhiệm thêm hai Phó tổng tham mưu trưởng thành bảy được tiến hành trong bối cảnh Tổng Bí thư Tô Lâm và ban lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam tiến hành tinh giản bộ máy đảng và nhà nước với mục tiêu nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy, tránh trùng lặp nhiệm vụ giữa các cơ quan, và tiết kiệm ngân sách.

Theo RFA